Η υποστελέχωση της ΕΠΑ και άλλα παραμύθια της Χαλιμάς

Σε δηλώσεις της ενώπιων της Κοινοβουλευτικής Επιτροπής Θεσμών της Βουλής των Αντιπροσώπων την προηγούμενη εβδομάδα, η Πρόεδρος της Επιτροπής Προστασίας του Ανταγωνισμού (ΕΠΑ), κα Χριστοδούλου, σημείωσε ότι, «η ΕΠΑ είναι αποδυναμωμένη λόγω έλλειψης προσωπικού και τεχνικών μέσων». Επεσήμανε επίσης ότι, «η ΕΠΑ δεν είναι ευέλικτη λόγω έλλειψης προσωπικού … σε αυτήν εργάζονται μόνον πέντε υπάλληλοι με εμπειρία ενώ οι υπόλοιποι εργαζόμενοι βρίσκονται σε διαφορετικές κλίμακες εμπειρίας».

Οι πιο πάνω αναφορές της κα Χριστοδούλου θα μπορούσαν να συνοψισθούν σε δύο κρίσιμες παραδοχές: 1) η ΕΠΑ είναι υποστελεχωμένη και 2) οι λειτουργοί της Υπηρεσίας της ΕΠΑ δεν έχουν την απαιτούμενη εμπειρία.

Η πρώτη παραδοχή, ότι η ΕΠΑ είναι υποστελεχωμένη, δεν αποτελεί εφεύρεση ή καινοτομία της κα Χριστοδούλου. Έχει υιοθετηθεί διαχρονικά από όλους τους εκάστοτε Προέδρους της ΕΠΑ. Μάλιστα αποτέλεσε και λόγω παραίτησης για έναν εξ αυτών. Πρόκειται για τον κ. Καλλή, ο οποίος έφυγε πυροβολώντας τον Μάρτιο του 2008, δηλώνοντας με υψηλό αίσθημα ευθύνης ότι η ΕΠΑ «δεν έχει τα μέσα να αντιμετωπίσει τα καρτέλ και να προστατεύσει τον καταναλωτή».

Σε σχέση με την στελέχωση θα πρέπει να παρατηρηθεί ότι το 2010, κατόπιν απόφασης της Βουλής των Αντιπροσώπων, η Υπηρεσία της ΕΠΑ ενισχύθηκε με 14 νέους λειτουργούς. Από αυτούς σήμερα απασχολούνται στην Υπηρεσία της ΕΠΑ μόνον οι 5. Οι υπόλοιποι 9 έχουν παραιτηθεί. Άλλα και από τους αρχαιότερους 13 υπαλλήλους μόνον οι 5 απασχολούνται στην ΕΠΑ. Οι υπόλοιποι 8 έχουν «δραπετεύσει», είτε στον ιδιωτικό τομέα, είτε σε άλλες υπηρεσίες του δημοσίου τομέα.

Αναφορικά με την δεύτερη παραδοχή θα πρέπει να επισημανθεί ότι, οι εν λόγω 14 νέοι λειτουργοί της Υπηρεσίας της ΕΠΑ προσελήφθησαν με βάση τον κατάλογο διοριστέων στη δημόσια υπηρεσία σε θέσεις που δεν υπερβαίνουν την κλίμακα Α8. Και αυτό καθότι έτσι προνοούσαν τα σχέδια υπηρεσίας που επεξεργάστηκε η Επιτροπή, στην οποία η κα Χριστοδούλου ήταν τότε μέλος. Σημειώνεται ότι οι υποψήφιοι για τις θέσεις Α8 παρακάθονται σε γραπτές εξετάσεις στα Νέα Ελληνικά, μία ξένη γλώσσα και σε θέματα γενικού ενδιαφέροντος. Συνεπώς, δεν πρέπει να προκαλεί έκπληξη η έλλειψη γνώσεων ή/και εμπειριών σε σχέση με το αντικείμενο του ανταγωνισμού. 

Στη βάση των πιο πάνω επισημάνσεων θα εισηγούμουν στην κα Χριστοδούλου την επόμενη φορά που θα προσκληθεί από τη Βουλή των Αντιπροσώπων να διαφωτίσει τους έντιμους βουλευτές σχετικά με την κατάσταση που επικρατεί στην Υπηρεσία της ΕΠΑ. Να εξηγήσει τι πραγματικά συμβαίνει και όλοι οι λειτουργοί φεύγουν ή θέλουν να φύγουν. Να ξεκαθαρίσει εάν ο λόγος είναι η αδυναμία προσαρμογής και κατανόησης του αντικειμένου, ή οι αλαζονικές νοοτροπίες που βίωσαν και με τις οποίες, προφανώς, δεν συμβιβάστηκαν.

Όποια και να είναι η εξήγηση, η αποκλειστική ευθύνη ανήκει στην ίδια την ΕΠΑ, όπως είχα σημειώσει και σε προηγούμενο άρθρο μου. Εάν οι προσληφθέντες είναι ανεπαρκείς για τις θέσεις στις οποίες προσελήφθησαν, τότε πρόκειται για λάθος στην εκπόνηση των σχεδίων υπηρεσίας από την ίδια την ΕΠΑ. Είναι η ίδια η ΕΠΑ που έχει επεξεργαστεί και εγκρίνει τα σχέδια υπηρεσίας. Η κα Χριστοδούλου, τότε μέλος της ΕΠΑ, γιατί δεν διαφώνησε με τα προτεινόμενα σχέδια υπηρεσίας; Πως ξαφνικά άλλαξε άποψη και σήμερα, ως Πρόεδρος πλέον της ΕΠΑ, θεωρεί ότι τα υφιστάμενα σχέδια υπηρεσίας είναι ανεπαρκή;

Εάν, από την άλλη, η αιτία για τη φυγή των υπαλλήλων της ΕΠΑ είναι οι αλαζονικές νοοτροπίες που επικρατούν, η κα Χριστοδούλου έχει ιδιαίτερη ευθύνη, ως Πρόεδρος της ΕΠΑ, να εντοπίσει το πρόβλημα και να το κτυπήσει στη ρίζα του. Διαφορετικά, η ΕΠΑ θα πρέπει να συμβιβαστεί με την ιδέα ότι θα λειτουργεί μόνον με τους «5 έμπειρους» και μερικούς άλλους που θα εξακολουθούν «να βρίσκονται σε διαφορετικά επίπεδα εμπειρίας», όπως πολύ κομψά δήλωσε η κα Χριστοδούλου.

Δύο επιπρόσθετες παρατηρήσεις. Προκαλεί αλγεινή εντύπωση κάθε φορά που ο Πρόεδρος της ΕΠΑ προσκαλείται στην Βουλή των Αντιπροσώπων να στέλνει τους «σπαρτιάτες» της Υπηρεσίας σε αιφνίδιες επιτόπιες έρευνες. Τυχαίο είναι και αυτό; Όλα τα τυχαία στην ΕΠΑ συμβαίνουν; Είναι ηλίου φαεινότερων ότι σκοπίμως το κάνει για να καλύψει το λειψό έργο της και τη γύμνια των επιδόσεων της, και για να αποπροσανατολίσει. Ειλικρινά ανέμενα περισσότερη σοβαρότητα από την Επιτροπή, η οποία επιθυμεί διακαώς επαναδιορισμό!. Εδώ και περισσότερο από 2 χρόνια η ΕΠΑ δεν έχει εκδώσει ούτε μία απόφαση για ανταγωνισμό. Περιορίζεται στη γραφειοκρατική έγκριση ασήμαντων συγκεντρώσεων. Διερωτάται κανείς, εύλογα, εάν αυτό σχετίζεται με τα προσόντα της Προέδρου και των μελών της Επιτροπής και το γεγονός ότι η Επιτροπή είναι «αιχμάλωτη» των μεγάλων συμφερόντων. Διότι στην υπόθεση με τις εταιρείες πετρελαιοειδών, έγκριτοι νομικοί, μεταξύ των οποίων και ο κ. Πολυβίου, ισχυρίστηκαν ότι ο διορισμός των μελών δεν πληροί τις προϋποθέσεις του σχετικού νόμου, καθώς δεν έχουν τα απαιτούμενα προσόντα, και, ως εκ τούτου, είναι παράνομος. Συνεπώς, η Επιτροπή αποφεύγει ή καθυστερεί την έκδοση σοβαρών αποφάσεων καθώς σε μία τέτοια περίπτωση οι εμπλεκόμενες επιχειρήσεις θα προσφύγουν στο Ανώτατο Δικαστήριο ώστε να «ρίξουν» την Επιτροπή. Το έκαναν άλλωστε με μεγάλη επιτυχία στο περελθόν!.

Για την ιστορία, θα εισηγούμουν στην Επιτροπή να μελετήσει το γραπτό μου σημείωμα προς την Επιτροπή ημερομηνίας 28/1/2009, στο οποίο είχα υποβάλει, μεταξύ άλλων, τα πιο κάτω:

• Τα περισσότερα προβλήματα που αντιμετωπίζει από έτος ιδρύσεως της η ΕΠΑ είναι η ανεπάρκεια γνώσεων και εμπειριών του προσωπικού της σε θέματα ανταγωνισμού.
• Το δίκαιο του ανταγωνισμού και τα οικονομικά του ανταγωνισμού είναι εξειδικευμένα θέματα τα οποία προϋποθέτουν αλλά και απαιτούν εξειδικευμένη γνώση και εμπειρία.
• Θα πρέπει να καθοριστεί με σαφήνεια πόσες θέσεις θα υπάρχουν για νομικούς (με ειδίκευση στο δίκαιο του ανταγωνισμού) και πόσες θέσεις θα υπάρχουν για οικονομολόγους (με ειδίκευση τη μικροοικονομική, τη βιομηχανική οργάνωση και τη θεωρία παιγνίων). Επιπρόσθετα, θα πρέπει να καθοριστεί ο αριθμός των θέσεων για λογιστές και κοστολόγους. (Μέχρι σήμερα κανείς δεν μίλησε για την ανάγκη πρόσληψης κοστολόγων!).
• Θα πρέπει επίσης να καθοριστεί και ένας αριθμός επιστημόνων με ειδικευμένες γνώσεις σε θέματα τηλεπικοινωνιών, διοίκησης τηλεπικοινωνιακών οργανισμών κλπ. Μέχρι σήμερα κανείς δεν μίλησε για την ανάγκη πρόσληψης ατόμων με εξειδικευμένες γνώσεις σε θέματα διοίκησης τηλεπικοινωνιακών μονάδων ή θέματα ρύθμισης και ανταγωνισμού στον κλάδο των τηλεπικοινωνιών, παρά το γεγονός ότι οι περισσότερες και σοβαρότερες υποθέσεις ενώπιων της ΕΠΑ σχετίζονται με τον κλάδο των τηλεπικοινωνιών και παρά το γεγονός της έντονης κριτικής που ασκείται από διάφορους αναφορικά με την ποιότητα των αποφάσεων της ΕΠΑ αναφορικά με τον κλάδο των τηλεπικοινωνιών. Ο κλάδος των τηλεπικοινωνιών αλλά και γενικότερα οι αγορές δικτύων προϋποθέτουν εξειδικευμένες γνώσεις τις οποίες κανείς μέχρι σήμερα στην Υπηρεσία της ΕΠΑ δεν κατέχει με αποτέλεσμα πολλές υποθέσεις που σχετίζονται με τον κλάδο των τηλεπικοινωνιών να παραμένουν στάσιμες παρόλη τη σοβαρότητα των καταγγελιών.
• Θα πρέπει απαραίτητα όλοι οι λειτουργοί της Υπηρεσίας να έχουν πιστοποιητικό που να αποδεικνύει τις γνώσεις ηλεκτρονικών υπολογιστών (π.χ. ECDL).
• Γνώσεις οικονομετρικών πακέτων (π.χ.Stata, Eviews) θα πρέπει να θεωρούνται πλεονέκτημα για τους οικονομολόγους.
• Στον υπολογισμό των χρόνων εμπειρίας θα πρέπει να λαμβάνεται υπόψη η κατοχή μεταπτυχιακού ή/και διδακτορικού τίτλου σπουδών. Θα ήταν παράλογο να αποκλείεται ένα άτομο με διδακτορικό (δηλαδή με 3 τουλάχιστο επιπλέον έτη σπουδών από τους κατόχους μεταπτυχιακού τίτλου επιπέδου μάστερ) λόγω του ότι δεν έχει την απαιτούμενη εργασιακή εμπειρία.
• Οι υποψήφιοι νομικοί και οικονομολόγοι θα εξετάζονται σε διαφορετικά θέματα. Η μέχρι σήμερα πρακτική είναι εντελώς λαθεμένη.
• Τα θέματα εξετάσεων θα πρέπει να καθορίζονται από ειδική επιτροπή στην οποία θα μετέχουν 3 άτομα (2 ακαδημαϊκοί από Πανεπιστήμια του Εξωτερικού (1 νομικός και 1 οικονομολόγος) και ο Πρόεδρος της ΕΠΑ), ώστε να διατηρηθεί το αμερόληπτο και αδιάβλητο της διαδικασίας.
• Θα υπάρχει και προφορική συνέντευξη σε Επιτροπή η οποία θα αποτελείτε από 5 άτομα (1 ακαδημαϊκός, 1 από εισαγγελία της Δημοκρατίας, 1 από το τμήμα προσωπικού, ο Γενικός Διευθυντής της ΕΠΑ και ο Πρόεδρος της ΕΠΑ).
• Θα πρέπει να καθοριστεί, εκ των προτέρων, και να δημοσιοποιηθεί, η στάθμιση της βαρύτητας της γραπτής εξέτασης και της προφορικής συνέντευξης, ως επίσης και η κατοχή μεταπτυχιακού ή/και διδακτορικού τίτλου σπουδών με ειδίκευση την πολιτική ανταγωνισμού.
• Θα πρέπει να υπάρχει τουλάχιστο ένας Ανώτερος λειτουργός με ειδίκευση το δίκαιο του ανταγωνισμού (νομικός) και ένας Ανώτερος λειτουργός με ειδίκευση τα οικονομικά του ανταγωνισμού (οικονομολόγος – Chief Economist). 

Εάν τα πιο πάνω λαμβάνονταν υπόψη, σήμερα η ΕΠΑ αναντίλεκτα θα είχε περισσότερους πόρους στο χαρτοφυλάκιο της και πιο ακμαίους «σπαρτιάτες» για να τα «βάλει» με την Παγκύπρια Οργάνωση Αγελαδοτρόφων (ΠΟΑ), τις εταιρείες πετρελαιοειδών, τις τράπεζες, τα αρτοποιεία κοκ. Θα μπορούσε ίσως να βρει και τον Κασιδάρη που κρύβεται, και να τον σώσει από τον Παυλόπουλο!. 

Τέλος, θα πρέπει να υπογραμμιστεί ότι από στρατηγικής σκοπιάς είναι λανθασμένη συνταγή να εμφανίζεται ο Πρόεδρος της ΕΠΑ στα ΜΜΕ και να δηλώνει δημόσια ότι δεν διαθέτει πόρους (ανθρώπινους ή τεχνικούς) ώστε να λειτουργήσει αποδοτικά. Τί μήνυμα στέλνεται άραγε στην αγορά και ιδιαίτερα σε αυτούς που σχεδιάζουν τη δημιουργία νέων καρτέλ;