Μεταρρύθμιση του νομικού πλαισίου για τον ανταγωνισμό στην Κύπρο

Την περασμένη Δευτέρα (9/9), η Επιτροπή Προστασίας του Ανταγωνισμού ανακοίνωσε την έναρξη δημόσιας διαβούλευσης σχετικά με τον εκσυγχρονισμό του νομικού πλαισίου για τον ανταγωνισμό στην Κύπρο. Συγκεκριμένα, η δημόσια διαβούλευση αφορά δύο προσχέδια νομοσχεδίων με τίτλο «ο περί Έλεγχου των Συγκεντρώσεων Επιχειρήσεων Νόμος του 2013» και «ο περί της Προστασίας του Ανταγωνισμού (Τροποποιητικός) Νόμος του 2013». 

Το προσχέδιο νομοσχεδίου που αφορά τις συγκεντρώσεις επιχειρήσεων επιδιώκει να εναρμονίσει την εθνική νομοθεσία σε σχέση με τις συγκεντρώσεις επιχειρήσεων με τον Κανονισμό 139 που θεσπίστηκε το 2004 από το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο, ο οποίος αφορά τον έλεγχο των συγκεντρώσεων σε ενωσιακό επίπεδο. Οι βασικοί παράμετροι που αφορούν το εκσυγχρονιστικό νομοσχέδιο αναφέρονται συνοπτικά πιο κάτω. 

α) Κριτήριο ουσιαστικού ελέγχου της συμβατότητας 

Το κριτήριο αξιολόγησης της συμβατότητας μίας συγκέντρωσης με την ανταγωνιστική αγορά αναθεωρείτε από «δημιουργία ή ενίσχυση δεσπόζουσας θέσης» σε «σημαντική παρακώλυση του ανταγωνισμού, ιδίως ως αποτέλεσμα της δημιουργίας ή ενίσχυσης δεσπόζουσας θέσης». Η εν λόγω τροποποίηση αντιμετωπίζει αδυναμίες που αναδείχθηκαν στην νομολογία (βλέπε υπόθεση Airtours), καλύπτοντας τις μη συντονισμένες (μονομερείς) επιδράσεις που ενδέχεται να έχει μια συγκέντρωση, ιδίως σε ολιγοπωλιακές αγορές.

β) Βελτιώσεις αποτελεσματικότητας 

Λαμβάνονται ρητά υπόψη οι βελτιώσεις οι οποίες μπορεί να προκύψουν από την συγκέντρωση στην οικονομική αποτελεσματικότητα, ως άμυνα υπέρ μιας αντιανταγωνιστικής συγκέντρωσης. 

γ) Εξορθολογισμός της χρονικής προθεσμίας κοινοποίησης

Εισάγεται η δυνατότητα κοινοποίησης μιας πράξης συγκέντρωσης πριν τεθεί σε εφαρμογή και καταργείται η υποχρέωση κοινοποίησης της συγκέντρωσης το αργότερο μέσα σε μία εβδομάδα από τη σύναψη της συμφωνίας, ή δημοσίευση της δημόσιας προσφοράς εξαγοράς ή της απόκτησης ελέγχουσας συμμετοχής. 

δ) Ενίσχυση των εξουσιών έρευνας της Επιτροπής 

Εντεταλμένοι λειτουργοί της Υπηρεσίας και άλλα εξουσιοδοτημένα πρόσωπα μπορούν να εισέρχονται σε γραφεία, εγκαταστάσεις και τα μέσα μεταφοράς των συμμετεχουσών στην συγκέντρωση επιχειρήσεων, καθώς και σε κάθε άλλο επαγγελματικό χώρο της επιχείρησης, εξαιρουμένων των κατοικιών, χωρίς προηγούμενη ειδοποίηση και να ελέγχουν αρχεία, βιβλία, λογαριασμούς και άλλα έγγραφα επαγγελματικής φύσεως, ηλεκτρονικά μέσα αποθήκευσης και μεταφοράς δεδομένων και ηλεκτρονική επαγγελματική αλληλογραφία. Κατά την επιτόπια επιθεώρηση οι εντεταλμένοι λειτουργοί και τα λοιπά εξουσιοδοτημένα πρόσωπα έχουν το δικαίωμα να υποβάλουν ερωτήσεις και να ζητήσουν διευκρινήσεις από το προσωπικό της επιχείρησης σε σχέση με το αντικείμενο και το σκοπό του ελέγχου και να καταγράφουν τις απαντήσεις. 

ε) Δυνατότητα τροποποιήσεων ή ανάληψης δεσμεύσεων

Για τις περιπτώσεις στις οποίες η Επιτροπή αποφασίσει τη διεξαγωγή πλήρους διερεύνησης δίδεται η δυνατότητα στις συμμετέχουσες επιχειρήσεις να προβούν σε τροποποιήσεις ή να προτείνουν την ανάληψη δεσμεύσεων, ώστε να αρθούν οι αμφιβολίες ως προς της συμβατότητα της συγκέντρωσης με την ανταγωνιστική αγορά.

στ) Επιβολή τελών 

Προβλέπεται η καταβολή τέλους ύψους 1.000 ευρώ με την υποβολή της κοινοποίησης συγκέντρωσης και 6.000 ευρώ πριν ξεκινήσει η διαδικασία πλήρους διερεύνησης. 

Μια αξιοσημείωτη παρατήρηση σε σχέση με το εν λόγω νομοσχέδιο είναι ότι τα κατώφλια υποχρεωτικής κοινοποίησης παραμένουν αμετάβλητα. Το γεγονός ότι τα υφιστάμενα κατώφλια είναι σχετικά χαμηλά, σε συνδυασμό με α) τις αυξημένες απαιτήσεις πληροφοριών που πρέπει να περιλαμβάνονται στην γνωστοποίηση της συγκέντρωσης, β) τις αυστηρές κυρώσεις σε περίπτωση μη κοινοποίησης και γ) την απουσία διαδικασίας απλοποιημένης και ταχείας κοινοποίησης, θα έχει ως συνέπεια την αύξηση του διοικητικού κόστους για τις επιχειρήσεις. Αυτό είναι κάτι το οποίο θα πρέπει να απασχολήσει τον επιχειρηματικό κόσμο αλλά και γενικότερα, ιδιαίτερα σε μια περίοδο όπου το ζητούμενο είναι η συρρίκνωση του διοικητικού βάρους και η απλοποίηση των διαδικασιών.

Από την άλλη, το προσχέδιο του νομοσχεδίου που αφορά τις αντιμονοπωλιακές πρακτικές (antitrust) επιδιώκει να τροποποιήσει τον υφιστάμενο νόμο περί της προστασίας του ανταγωνισμού, εξασφαλίζοντας μεγαλύτερη προσαρμογή με τους ευρωπαϊκούς κανόνες, και ειδικότερα με τον Κανονισμό 1 του 2003 του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου, αλλά και τη νομολογία των δικαστηρίων. Επίσης, να διασφαλίσει ένα ομοιόμορφο πλαίσιο εφαρμογής των κανόνων του ανταγωνισμού, ενισχύοντας ταυτόχρονα το βαθμό νομικής βεβαιότητας και τη διαφάνεια. 

Η πιο σημαντική καινοτομία του εν λόγω τροποποιητικού νομοσχεδίου αφορά την εισαγωγή ενός νέου άρθρου που αφορά την εξουσία της Επιτροπής να διεξαγάγει έρευνες σε κλάδους της οικονομίας ή σε συγκεκριμένους τύπους συμφωνιών σε διάφορους κλάδους, όταν η εξέλιξη των οικονομικών συναλλαγών, η δυσκαμψία των τιμών ή άλλες περιστάσεις δημιουργούν υπόνοιες για πιθανό περιορισμό ή στρέβλωση του ανταγωνισμού. Μάλιστα, η Επιτροπή διατηρεί το δικαίωμα να χρησιμοποιήσει τα στοιχεία που προκύπτουν από αυτού του είδους τις έρευνες σε υποθέσεις παραβάσεων της αντιμονοπωλιακής νομοθεσίας, εθνικής και ενωσιακής. 

Η δημόσια διαβούλευση αναφορικά με τα εν λόγω νομοσχέδια θα ολοκληρωθεί στις 23/9. Περισσότερες πληροφορίες σε σχέση με τη δημόσια διαβούλευση μπορείτε να βρείτε στην ιστοσελίδα της Επιτροπής Προστασίας του Ανταγωνισμού στον σύνδεσμο http://www.competition.gov.cy.

(Δημοσιεύτηκε στην εφημερίδα "O Φιλελεύθερος" της Κυριακής στις 22-9-2013)